Қазақстан Республикасы Мемлекеттік орталық музейінде «Астана – Еуразия жүрегі» атты көрмесі ашылды. Бұл көрме экспозициясына Қазақстан суретшілері мен мүсіншілері, сондай-ақ балалар шығармашылығын дамыту орталығы және бейнелеу өнері студиясы шәкірттерінің жұмыстары қойылды.

Көрмеге жұмыстарын: Жұмаділхан Керімбек, тұрбай Мұратбек, Е. Шарапова, А. Амантаева, Е. Қазбекова, А. Рамазанов, С. Жұмашева, Ж. Ткаченко, М. Сулекова, К. сәрсенгалиева, С. нақысбекова, Е. апенко, В. гуранда, Ж. Такен, к. Нүсіпбек, Д. Нүркенова, М. Темірғалиева, Д. Толыбай, Г. Тасимова, А. Қырықбаева, К. Оңғарова, С. Нақысбекова, О. Әбішева, А. Кенженова, Б. Утебалиева, М. Мажит және т.б. Көрмені мұсіншілер: М. Жүнісбаева, С. Битуғанова, Д. Досмағамбетова, Ә. Мергеновтың жұмыстары толықтырды.

Көрменің енді бір ерекшелігі мұнда кәсіби суретшілердің шығармаларымен қатар бейнелеу өнері студиясында машықтанып жүрген балалардың суреттері қамтылған. Көрме экспозициясына іріктелген шығармалардың 20 с.б. кәсіби суретшілерге тиесілі болса, 50 с.б. түрлі орталықтар шәкірттерінің жұмысы, бұның өзі өнердегі ұрпақтар сабақтастығын аңғартады.

   «Астана – Еуразия жүрегі» көрме экспозициясы көрермен назарына ұсынылған шығармалардың әралуандығымен екшеленеді. Көрмеде бейнелеу өнерінің барлық саласы – сурет, кескіндеме бойынша академиялық еңбектер, сондай-ақ қазақ халқының көне және қазіргі кезеңдегі қолөнері, көркем қолданбалы өнер туындылары коллекциясы, мүсіндер топтамасы кең көлемде қамтылған. Көркемөнер мектептері мен бейнелеу өнері студиялары шәкірттерінің түрлі техника мен жанрда (кескіндеме, акварель, қолданбалы өнер және т.б.) орындалған авторлық жұмыстары жас шеберлердің идеялары мен шығармашылық бағыт-бағдарын аңғартады. Бұл жолы үш бейнелеу өнері студиясының суретшілері өз қолтумаларын көрермен назарына ұсынып отыр.

Сән салтанаты асқан Астана бүгінде мемлекетіміздің тыныс-тіршілігінің айнасы, қарқынды дамып отырған мегополис. Балалар Астананы өз қабылдауынша бейнелеуге тырысады, бірі сюжет негізіне зәулім кешендерді («Бәйтерек – өмір дарағы», «Хан Шатыр», «Астана Цирк») таңдаса, өзгелері тек қиялына ерік берген, ал енді бірі кенеп бетіне көрген «дүниесінен» алған әсерін бейнелеген. Көрме жеткіншектердің шығармашылық жолында тарих қойнауына бойлауына, елордамыз Астананың күннен-күнге асқақтаған келбетіне баса назар аударуына, креативті бейімділігін арттыруға, шығармашылығын шыңдауға деген талпынысын қолдап бағыт-бағдар беруге және әр баланың қолтумасының ойлы, мәнді де сапалы шығуына ықпал етеді.

Көрменің ашылуында: профессор, өнертану докторы, ҚР Суретшілер Одағының мүшесі Әбішева Оңал Токуловна, өнертанушы, ҚР Суретшілер Одағының мүшесі Екатерина Резникова, суретші педагог Жұмаділхан Керімбек, Арт студия жетекшісі Лидия Драздова, журналист Амангелді Сейітхан сөз сөйледі.

Арнайы дайындалған бағдарламаға сай балалар үздіктерді марапаттау сәтін, концерттік бағдарламаны тамашалап, шеберлік сабақтарына қатысады және I, II залдар экспозициясы бойынша экскурсия тыңдалды.

Көрме аясында педагогтар мен шәкірттер балалар шығармашылығы орталығында қалыптасқан шынайы шығармашылық өмірмен танысуға мүмкіндік беретін шеберлік-сабақтарын өткізіп өнердегі өз тәжірибесімен бөлісті.

Көрмеге бейнелеу және қолданбалы өнердің 200 астам туындысы қойылды.

Көрме 2018 жылдың 31 шілдесіне дейін жалғасады.

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік орталық музейі 2018 жылдың 31 мамыр күні сағат 17.00 де қазақстандық суретші Анна Маргацкаяның «Сағым», «Ханшайым ойыны», «Пленэр» атты үш жеке көрмесін ашады.

Анна Маргацкая Абай атындағы Алматы Мемлекеттік университетінің көркемөнер-графика факультеті, кескіндеме бөлімін тәмамдаған (1998 ж.). Қазақстан суретшілер Одағының мүшесі, осыған дейін 70-тен астам көрмеге қатысқан Анна Маргацкая Қазақстанда ғана емес, Франция, Австрия және Швецария сынды елдерде де танымал.

Анна Маргацкаяның қолтумалары бейнелеу өнерінің кескіндеме, графика, икона жазу, көркем қыш дегендей, түрін қамтиды. Ол оқу-үйрену, біліктілігін арттырумен қатар өз шығармашылығында қандай-да бір жаңалық ашуға тырысады. Осындай ізденіс нәтижесінде суретші өзіндік ерекше стилді қалыптастырып, акварель техникасында қолданыс тапқан тың бағыттың авторы бола отырып, бүгінде осы стильді жетілдіру үстінде. Бұл техника қағазға ғана емес кенепке бейне салуға да мүмкіндік береді. Суретші шығармаларының көпшілігінде өзіндік төл техникасы мен аңыздық бейнелері жиі ұшырасады.,

Ал бүгін суретші Алматылық көрерменді өз талантының жаңа қырымен таныстырады. Анна Маргацкая ұсынған «Сағым», «Ханшайым ойыны», «Пленэр» көрме экспозициясындағы жаңа стиль мен жанрларда жазылған жұмыстар коллекциясы бұрынғыларынан біршама ерекшеленеді. Суретші қандай іспен айналысса да өзіндік ұстанымын аңғартып, тың шешім табуға ұмтылады. Маргацкаяның жұмыстары эксперименттілігі, мазмұндылығы, қызықты композициялық шешім іздеу, сюжеттік желіні анықтау дегендей көріністерімен екшеленеді.    

Көрме I. "Пленэр". Суретші шығармашылығында қоршаған орта – табиғат сұлулығын бейнелеуге арналған пейзаждық және сүйікті акварель техникасында жазылған гүл шоғы – натюрморттар топтамасы айрықша орынға ие. Бұл топтамалардағы әр натюрморт ерекше көңіл-күй, темпераментті сездіреді. Акварель күрделі техниканың бірі болып саналады. Акварель техникасы ерекше ырғақты, қарқындылықты, дәлдікті талап етеді, өйткені сәтсіз жағылған бастапқы жолақты түзеу мүмкін емес. Акварель техникасында жазу барысында түстер үйлесіміне жіті көңіл бөлуге тура келеді. А.Маргацкая гүлді майлы бояумен де салады. Майлы бояуды пайдаланғанда шебер тіпті ұсақ-түйекті де қалт жібермеуге тырысады. Кенеп бетіне майлы бояумен жазылған сурет айрықша әсерге ие туынды деуге болады. Акварель, живопись жанрындағы дүниелермен қатар көрме экспозициясында мазмұндылығы жоғары, фантазияға негізделген, стиль жағынан живопиське жақын қыш бұйымдар да бар.

Көрме II. "Ханшайым ойыны". Еуропаға саяхат барысында суретші готикалық кескіндеу жанрына, оның мазмұнына көңіл бөліп, өз шығармашылығында баяндама желісіндегі живописке бет бұрды. Осы жанрдағы туындыларда миф, сиқырға толы аңыз көрініс тапқан. Әр шығарманың өз жұмбағы бар.

Көрме III. "Сағым". Маргацкаяның "Сағым" топтамасындағы шығармалары өзіне сүйікті акварель техникасымен орындалған. Бұл шығармалардағы басты көркемдік элемент – түс десек те, сонымен қатар түстің қозғалыс бағыты деуге болады. Ғарыштан берілетін діріл шиыршық – орамға айналып, осы қозғалыстағы орамнан әлемінің бейнесі қалыптасады.

Көрмеде ұсынылған жұмсыстар суретшінің шығармашылық әлемімен таныстырады.

Көрмеде автордың 170-тен астам туындысы бар.

Көрме 2018 жылдын 31 мамырына дейін жалғасады.

«Адам. Дәуір. Байланыс.»

Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік музейінде жыл сайын музей қорында сақталған, музейлік мәні бар қызықты заттардан тұратын ерекше көрмелер көрсетеді. Биылғы жылы бұл көрме – «Адам. Дәуір. Байланыс.» деп аталады.

Ақпарат алмасусыз қоғамның дамуы мүмкін емес. Бұл жағдайда әр түрлі құралдардың көмегімен байланыс орнату және ақпарат алмасудың орны ерекше.

«Адам. Дәуір. Байланыс.» тақырыбындағы көрмеде 50-ден аса музейлік заттар қойылған. Атап айтар болсақ, жазу машинкаларының, телефон және телеграф, теле, радиоқабылдағыш құрылғыларының алғашқы үлгілерімен қатар қазіргі заманда күнделікті қолданыстан шыға қоймаған үлгілері де көрсетілген.

Көрмеге қойылған базу машинкаларының арасында 1933 жылы Германияда шығарылған «Mercedes» механикалық баспа машинкасының алатын орны ерекше.

Көрмеде сымды телеграф арқылы ақпарат таратуға арналған Морзе аппаратының бірнеше үлгісі қойылған. Бастапқыда корреспонденттік желілер телеграф арқылы қарапайым хабарламаларды жіберген болса, кейіннен – көптеген газеттерге жаңалықтары жіберіп отырған.

Радионы ойлап табу XIX ғасырдың аяғында адамзат мәдениетіндегі ең үлкен жетістіктердің бірі болып табылады. Көрмеде халық арасында жоғары сұранысқа ие болған «Балтика», «Муромец», «М-648», «Эстония-3», «Сириус-5», «Урал-112» және т.б. радиоқабылдағыш түрлері бар.

Музей қонақтары КСРО аумағында алғаш шығарыла бастаған КВН-49-4-Т1 (1953-1955 жж.) теледидарын көре алады. Бұл теледидардың ерекшелігі – экранының кішкентайлығы соншалықты, бағдарламаларды ыңғайлы көру үшін оның алдына тазартылған суы бар арнайы линзаны орнатуға тура келетін. 

Бүгінде өмірімізді теледидарсыз немесе телефонсыз елестету мүмкін емес. Телефонның өнертабысы 29 жастағы шотландтық Александр Грэхэм Беллге тиесілі. Телефонның алғашқы нұсқасы «Белл трубкасы» деп аталды. Көрмеде телефон аппараттарының алғашқы нұсқаларынан бастап қазіргі уақытқа дейін пайдаланылатын бірқатар үлгілері қойылған.

Қала тұрғындары мен қонақтары аталған көрме аясында байланыс саласының даму тарихы туралы қызықты ақпарат ала алады.

«Ұлы Жібек жолы бойындағы ортағасырлық қалалар: қыш бұйымдардағы ою-өрнек өнері»

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік орталық музейінде «Ұлы Жібек жолы бойындағы ортағасырлық қалалар: қыш бұйымдардағы ою-өрнек өнері» (ҚР МОМ қорларындағы қыш ыдыс материалдары негізінде) атты көрмені ашылды.

Көрменің мақсаты: Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан Қазақстанның ортағасырлық қалаларында (IX-XVI ғғ.) бой көтерген ескерткіштерден табылған шыңылтырлы және қалыпталған (штампталған) қыш ыдыстар дамуының негізгі кезеңдерін, декорда қолданылатын әртүрлі өрнектеу (зооморфты, геометриялық, өсімдік және эпиграфикалық) техникасының тұрақты архитиптегі сипатын сақтай отырып, оны бір кезеңнен келесі мәдени кезеңге жеткізетін артефактілермен музейге келушілерді таныстыру.

Көрмеде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан Тараз, Отырар, Испиджаб, Түркістан, Сауран, Сығанақ, Ақтөбе, Талхир және Сарайшық ортағасырлық қалашықтарынан табылған шыңылтырлы қыш ыдыстарының даму үдерісінде бірін-бірі алмастыратын мәдениеттің негізгі үш кезеңдері - қарахандық (ІХ – ХІІІ ғғ. басы), алтын орда (ХІІІ – XІV ғғ. басы) және әмір темір (XІV– XV ғғ. соңы) бойынша 100-ден астам бірегей артефактілер көрсетіледі.

IX – ХІІІ ғғ. басындағы қыш ыдыстар – жарқын, өзіндік құбылыс, онда сәндік безендірудің алдыңғы тәжірибесі ұрпақтан-ұрпаққа берілді, ол жаңаша технологиялық және көркемдеу бағыттарымен байланыстырылды. Қыш ыдыстар декордың және ою-өрнектің динамикасын қадағалауға мүмкіндік береді: соғдылық элементтердің сабақтастығы (медальондардағы стильденген құстардың басы, кең ауқымды жануарлар бейнесі), рәсімдеудің исламдық өзіндік тәсілдерін (каллиграфия) әзірлеу және дамыту, жаңа сәндік принциптерін қосу («кілемдік ою-өрнек») түрік-ислам өнері үшін тән болды. Ислам этикетінің ықпалымен өзгерген суреттің үлкен шарттылығына ие болады, сондай-ақ, құсты бейнелеу үрдісі флоризация – өсімдік декорына айналады, онда құс бейнесінің орнына гүлдің қауызы немесе ширатылған гүлдің сабағы бейнеленеді. Көрмеде бұл кезең Ақтөбе қалашығының және Отырар алқабының материалдарымен ұсынылады.

Алтын орда кезеңіндегі (ХІІІ ғ. – XІV ғ. басы) материалдарда, кашинді қыш ыдыстарда қытай мәдениеті стиліндегі құстардың, жануарлар мен өсімдіктердің реалистік бейнелері кездеседі; сондай-ақ, колориті мен гаммасы ақшыл-көгілдір және қара-көк түске өзгереді. Экспозицияда бұл кезеңді Сарайшық қалашығының ыдыстары саябақтағы гүл шоқтары сюжеттерімен көрсетілген – лотос гүл шоқтары, балықтар, ұшқан үйректер көрінісі немесе пион гүлдері арасындағы феникстер және т.б.

Әмір Темір және Темір әулеті (XІV-XV ғғ. соңы) басқарған дәуір тұсында шыңылтырлы қыш ыдыстардағы сюжеттер жапырақты және гүлді ою-өрнек стилімен реалистік түрде түсіндіріледі. Қытай фарфор ыдысын көшіру және оған еліктеу әсіресе, осы кезеңге тән, аталмыш стильді безендіру және оны дамытуда өзіндік нақыштары енгізіледі. Ол өрнектеу декорының жергілікті дәстүріне және танымал ақшыл-көк гаммаға негізделген. Мысалы, табақтарда жұлдыз тәрізді розеткалар, бадам тәрізді медальондарды, ширатылған свастикалық нышандарды шеңберледі. Осы кезеңде Оңтүстік Қазақстан ескерткіштерінен табылған қыш ыдыстар және Қ.А. Йассауи кесенесін безендірген мөлдір түсті глазурмен шыңдалған, кобальттық өрнекпен өрнектелген архитектуралық декоры паш етіледі.

Оймаланып, қалыпталған қыш ыдыстардан Отырар алқабы (Х-ХІІІ ғғ.) ескерткіштерінен табылған өрнектелген ыдыстардың, үстелдердің (дастархандардың), ыдыс қақпақтарының көптеген фрагменттері көрсетіледі.

«Ұлы Жібек жолы бойындағы ортағасырлық қалалар»: қыш бұйымдардағы ою-өрнек өнері      (ҚР МОМ қорларындағы қыш ыдыс материалдары негізінде) атты көрме ҚР Мемлекеттік орталық музейінің қыштан жасалған бұйымдары шыңылтыр жалатылған коллекциясына негізделген және        X-XVII ғғ. Қазақстан аумағындағы экономикалық және этномәдени үдерістерінің тарихи маңызын ашады.

Көрме музейдің І экспозициялық залында орналасқан және 2018 жылдың 1 қазанына дейін жалғасады.

2018 жылдың 26 сәуір күні Қазақстан Республикасының Мемлекеттік орталық музейінде Алматы қаласындағы Польша Республикасының Бас Консулдығының ұйымдастыруымен Польша күндері аясында, Польша егемендігінің жүз жылдық мерейтойына орай «Андерс әскері – Үміт Жолы» атты көрмесі өтті.

Көрмеге Андерс әскерінің құрылуынан бастап, Риббентроп-Молотов пактіне қол қойылғаннан кейінгі кезең мен 1939 ж. қыркүйек айында басталған Екінші Дүниежүзілік соғыс жылдарында КСРО шекарасында қалып қойған поляктардың тағдыр жолын баяндайтын құнды жәдігерлер қойылды. Поляктардың жүз мыңнан астамы Сібір, Қиыр Шығыс пен Қазақстан лагерьлеріне жер аударылғандар, он мыңнан астамы қайтыс болғандар, әсіресе 1940 жылы Катыньда қаза тапқандар болып табылады.  

1941 жылы Германияның КСРО-ға шабуылынан кейін сол жылдың 30 шілдесінде Лондонда Сикорский-Майский келісімшартына қол қойылды. Келісімшарт негізінде КСРО аймағында Польша әскері құрылуы керек болды. Әскерді сол кезде Мәскеудегі НКВД тұтқыны болған Польша генералы Владыслав Андерс басқарған.

Андерс құрған әскерге КСРО-ның түпкір-түкпірінен мыңдаған жер аударылған поляктар – әскерлер мен қарапайым азаматтар келген. Олардың көбісі әскерге барар жолда әлсіреп қайтыс болған. Кейбіреулері әскерге жақын Орталық Азияда қаза тапқандар (Қазақстан, Өзбекстан, Түркменстан, Тәжікстан) сондай-ақ, Персия (Иран) және Таяу Шығыс (Ирак, Палестина).

Андерс әскерінің арқасында поляктар Польша тәуелсіздігі үшін соғысу мүмкіндігіне қол жеткізді. Өкінішке қарай, қаза тапқандар санының көптігі және күш-қуаттың әлсіздігіне байланысты, поляктардың басым бөлігі туған еліне қайта алмады. Екінші Дүниежүзілік соғысынан кейін Польша КСРО қарамағында қалып қойды.

Көрме «Депортацияланғандар» экспозициясымен толықтырылған. Поляктар Кеңес үкіметі тарапынан Қазақстанға депортацияланған халықтардың алғашқысы болды. Қазақстандағы поляктардың фотосуреттері мен әртүрлі тұрмыстық құралдары олардың тарихи ұлттық мәдениетінің бай екендігін көрсетеді. Көрме 2018 жылдың 9 мамырына дейін жалғасады.

Көрме 2018 жылдың 9 мамырына дейін жалғасады.